΄΄Η Πιανίστρια" με το Νόμπελ..

  Τον Οκτώβριο του 2004 απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας στην αυστριακή μυθιστοριογράφο και θεατρική συγγραφέα, Ελφρίντε Γέλινεκ. Η οποία στην απονομή της επίμεινε στο γεγονός ότι της ήταν αδύνατον να το αποδεχτεί προσωπικά, ως ΄΄εγώ΄΄. Ο λόγος για τον οποίον διατήρησε αυτή τη στάση, όπως εξομολογείται στη δημοσιογράφο Κρίστιν Λεσέρ ήταν :διότι ΄΄όταν απονέμεται σε μία γυναίκα ένα τέτοιο βραβείο, είτε το θέλει είτε όχι, μαζί της ανταμείβονται όλες οι γυναίκες. Ακριβώς  επειδή η γυναίκα δεν έχει το καθεστώς του υποκειμένου που είναι ανδρικό προνόμιο. Μάλιστα αυτό μου το αποδεικνύουν οι γυναίκες γιατί συνεχώς μου λένε το εξής «Αυτό το Νόμπελ μας ευχαρίστησε τόσο πολύ ως γυναίκες.»΄΄ εκδηλώνοντας καταυτόν τον τρόπο για άλλη μια φορά τα φεμινιστικά της φρονήματα. Ενώ πολλοί υποστηρίζουν ότι η κοινωνία έχει αλλάξει, η Γέλινεκ πεισματικά επιμένει ότι η κοινωνία ουσιαστικά δεν έχει αλλάξει, ίσως κάποια  μικροπράγματα να έχουν αλλάξει αλλά δομικά παραμένει η ιδία. Μια κοινωνία που περιφρονεί το γυναικείο φύλο και το εξευτελίζει. Ειδικότερα οι γυναίκες συγγραφείς που έρχονται αντιμέτωπες με την πολιτισμική περιφρόνηση καθώς η καλλιτεχνική τους εργασία υπόκειται σε ιδιαζόντως αντρικά αξιολογικά κριτήρια. Αυτό είναι μια απόδειξη βίας και εξευτελισμού της γυναίκας, καθώς κρίνεται η εργασία της με ανδρική κριτήρια. Ωστόσο, η συγγραφέας δεν στρέφεται μονό εναντίον των ανδρών αλλά και των γυναικών που δεν στηρίζονται στις δυνάμεις τους αλλά ποντάρουν στους άνδρες τους για να οργανώσουν τη ζωή τους, υποβιβάζοντας και απαξιώνοντας καταυτό τον τρόπο το γυναικείο φύλο.

  Η Ελφρίντε  Γέλινεκ είναι  ευρέως γνωστή για το έργο της  ΄΄Η Πιανίστρια ΄΄ , ένα αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα που αντικατοπτρίζει τον συναισθηματικό της κόσμο. Γεννημένη το 1946 στο Μυρτσουσλάγκ στη Σύρια από πατερά ταπεινής καταγωγής και μητέρα που προερχόταν από καλή αστική τάξη, τα παιδικά της χρόνια ήταν δύσκολα και σε συνδυασμό με τη μητέρα της απόλυτα καθοριστικά στη ζωή της. Η μητέρα της, Όλγα, ήταν η κυρίαρχη  δύναμη του σπιτιού, και η Γέλινεκ  ήταν παραδομένη στην παντοδυναμία της. Σε αντίθεση με τους συνομηλίκους της περνούσε ατέλειωτες ώρες κλεισμένη στο δωμάτιο της μελετώντας όλα τα μουσικά όργανα και χορό, όπως πρόσταζε η μητέρα της. Είχε ανατραφεί ως περιθωριακή, χωρίς κοινωνική ζωή και όπως η ιδία αναφέρει χαρακτηριστικά: ΄΄ Η παιδική ηλικία ως τέτοια δεν υπάρχει για μένα, γιατί ποτέ δεν είχα το δικαίωμα να είμαι παιδί.΄΄ Η πατρική μορφή ήταν απούσα όχι μονό γιατί αυτή που πάντα κυριαρχούσε ήταν η μητέρα της αλλά και επειδή ο πατέρας της κατέληξε ψυχασθενής. Ακόμη και στα έργα της το πατρικό πρόσωπο είναι βουβό, άρρωστο, ανάπηρο ή τρελό. Το εκπαιδευτικό σύστημα της εποχής απέκλειε παντελώς τον πατερά και η εκπαίδευση κατέληγε μητρογραμμική, για εκείνη όταν πήγαινε σχολειό σήμαινε σαν να πήγαινε στο θάνατο και τούτο διότι ήταν συνδεδεμένο με ένα άκρως καταναγκαστικό εκπαιδευτικό σύστημα και με την μητέρα της που ήταν απόλυτα αυταρχική, η ιδία ποτέ δεν μπόρεσε να ανεχτεί οποιαδήποτε μορφή αυθεντίας. Πάραυτα, ανάμεσα στη Γέλινεκ και στη μητέρα της δημιουργήθηκε το φαινόμενο της καθήλωσης, αυτό αποδεικνύεται αφενός ακόμη κι όταν παντρεύτηκε δεν εγκατέλειψε την μητρική της κατοικία αφετέρου η μητέρα της μέχρι το τέλος της ζωής της ασκούσε πάνω της αυτή τη δύναμη καθήλωσης. Σήμερα, ύστερα από τόσα χρόνια, παραδέχεται ότι μπορεί  πράγματι πάντα να επιθυμούσε να επιστρέψει σ΄αυτό το παιδικό καθεστώς και κατά βάθος αρνιόταν  να έχει μια κανονική ζωή και ο σύζυγος της το προσφέρει αφού μπορεί να ζήσει σε πλήρη αυτάρκεια και δεν της ζητά ποτέ τίποτα.

                                                           

  Όντας ένα ακοινώνητο ον και απόλυτα παραδομένη στην κυριαρχία της μητέρας της, βρήκε καταφύγιο στη γραφή και στην ανάγνωση. Ξεκίνησε γράφοντας ποιήματα ,ωστόσο, γρήγορα συνειδητοποίησε ότι χρειαζόταν πιο πολύ χώρο για να διατυπώσει αυτά που νιώθει και κατέληξε ότι η πεζογραφία αντιστοιχεί καλύτερα στην ιδιοσυγκρασία της αφού ο περιορισμός δεν της ταιριάζει. Η συμβολή του Βreicha στην συγγραφική της πορεία ήταν πολύ σημαντική, αυτός την ανακάλυψε, την στήριζε, την ενθάρρυνε και όπως η ιδία τονίζει : ΄΄σ΄αυτόν οφείλω τα πάντα….χάρη σ΄αυτόν έγινα συγγραφέας, θέλω να πω επαγγελματίας συγγραφεας.΄΄ Κατά  τη δεκαετία 1975-1985 αναπτύσσει μια έντονη δραστηριότητα στο χώρο της ποίησης, της πρόζας, στο θέατρο, στο δοκίμιο, θεατρικά έργα στο ραδιόφωνο, και σήμερα ασχολείται με την μετάφραση σπουδαίων δημιουργών όπως ο Oscar Wilde.           

  Μπορεί σήμερα η Γέλινεκ  να ζει απομονωμένη, παράμερα στο σπίτι της στη Βιέννη και βυθισμένη στη γραφή της,ωστοσο, για πολλά χρόνια η πολιτική της δράση ήταν έντονη. Το 1974 εντάσσεται στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Αυστρίας και τούτο διότι όχι γιατί πίστευε  στην ικανότητα της εργατικής τάξης να αλλάξει την κοινωνία αλλά διότι ήθελε να αναλάβει αυτή την πολιτική εργασία στη βάση, ήθελε να υποταχτεί σ΄αυτή την άσκηση ταπείνωσης. Εκείνο το διάστημα το Κομμουνιστικό Κόμμα Αυστρίας προσέγγιζε τους καλλιτέχνες και τους ηθοποιούς, οι όποιοι πίστευαν ότι θα μπορούσαν να αλλάξουν το κόμμα αλλά αυτό αποδείχτηκε ότι ήταν άπατη καθώς το κεφάλαιο τής καλλιτεχνών και ηθοποιών, το κόμμα το σπατάλησε και την εξουσία την είχε πάντοτε η σκληρή γραμμή του κόμματος.  Κάνοντας σήμερα τον απολογισμό της ύστερα από 20 χρόνια της πολίτικης της στράτευσης συμπεραίνει ότι τίποτε δεν έχει χαθεί ή αλλοιωθεί από τα αντικαπιταλιστικά της φρονήματα, από το μισός της για τη καταστροφή και την κοινωνική αδικία που γεννηθήκαν άπαυτο το σύστημα. Είναι πλέον πεπεισμένη ότι στη λογοτεχνία ξεπλήρωσε με επιτυχία το πολιτικό της μέλημα.